Darsh Amavasya 2025 : दर्श अमावस्येला पिंडदान विधी कसा करावा?
Darsh Amavasya 2025: हिंदू धर्मात दर्शन अमावस्येला खूप महत्त्व आहे. जेव्हा चंद्र आकाशात दिसत नाही तेव्हा त्या रात्रीला दर्श अमावस्या म्हणतात. 'दर्श' म्हणजे 'दिसणे' आणि 'अमावस्या' म्हणजे 'चांदणे नसलेली रात्र'. दर्श अमावस्या म्हणजे अमावस्या ज्यानंतर चंद्र पहिल्यांदा दिसतो.
हिंदू धर्मामध्ये आमावस्येला विशेष महत्त्व दिले जाते. दर्श अमावस्या ही हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाची तारीख आहे जी आपल्याला आपल्या पूर्वजांचे स्मरण करण्याची आणि त्यांचा सन्मान करण्याची संधी देते. या दिवशी केल्या जाणाऱ्या धार्मिक कृत्यांमुळे पूर्वजांची कृपा आणि आशीर्वाद मिळतो. दर्श अमावस्या ही पूर्वजांना समर्पित आहे. या दिवशी विधीपूर्वक तर्पण आणि पिंडदान केल्याने पितरांना समाधान मिळते आणि ते आनंदी होतात. यासोबतच पूर्वजांचे आशीर्वाद मिळतात, ज्यामुळे घरात सुख-समृद्धी येते. असे मानले जाते की श्राद्ध विधी योग्य पद्धतीने केल्याने पूर्वजांना मोक्ष मिळतो आणि त्यांच्या आत्म्याला शांती मिळते.
पंचांगानुसार, वैशाख महिन्यातील कृष्ण पक्षातील अमावस्या तिथी 27 एप्रिल रोजी पहाटे 4:49 वाजता सुरू होईल आणि दुसऱ्या दिवशी म्हणजे 28 एप्रिल रोजी पहाटे 1 वाजेपर्यंत राहील. अशा परिस्थितीत, उदयतिथीनुसार, दर्श अमावस्या रविवार, 27 एप्रिल रोजी साजरी केली जाईल. या दिवशी व्रत आणि पूजा केल्यामुळे तुमच्या घरातील पितृदोष दूर होतो त्यासोबतच तुम्हाला तुमच्या पूर्वजांचा आशिर्वाद मिळण्यास मदत होते.
दर्शन अमावस्येला तर्पण पद्धत
- दर्श अमावस्येच्या दिवशी सकाळी उठून कोणत्याही पवित्र नदी, तलावात किंवा घरी स्नान करा.
- सूर्यदेवाला जल अर्पण करा आणि दक्षिणेकडे तोंड करून बसा, कारण ही पूर्वजांची दिशा मानली जाते.
- तर्पणसाठी, जव, कुश (एक प्रकारचा गवत), काळे तीळ, गंगाजल, दूध आणि शक्य असल्यास मध वापरा.
- तुमच्या पूर्वजांचे स्मरण करत तर्पण करण्याची प्रतिज्ञा करा.
- पाणी आणि वरील घटक हातात घ्या आणि पूर्वजांची नावे घेताना, हळूहळू पाणी जमिनीवर किंवा भांड्यात सोडा. ही कृती तीन वेळा करा.
- तर्पण करताना पितृ गायत्री मंत्र किंवा इतर पितृ मंत्रांचा जप करावा.
- स्कंद पुराणानुसार, दर्श अमावस्येला, पूर्वजांच्या संतुष्टीसाठी गंगेत काळ्या तीळासह जव, कुश, गूळ, तूप, अक्षत (संपूर्ण तांदूळ) आणि मध असलेली खीर ओतणे खूप शुभ मानले जाते.
- तर्पणानंतर, प्राणी आणि पक्ष्यांना, विशेषतः कावळ्यांना, खायला घाला, कारण ते पूर्वजांचे प्रतीक मानले जातात. तुमच्या क्षमतेनुसार गरिबांना किंवा ब्राह्मणांना दान करा.
दर्शन अमावस्येला पिंडदान विधी
- पवित्र स्नान: सकाळी स्नान करा आणि स्वच्छ कपडे घाला.
- स्थान: पिंडदानासाठी शांत आणि पवित्र ठिकाण निवडा.
- पूर्वजांचे चित्र: शक्य असल्यास, पूर्वजांचे चित्र लावा.
- गोळे बनवणे: शेण, जवाचे पीठ, तीळ आणि कुशा यांचे मिश्रण करून गोळे बनवा. काही ठिकाणी तांदळाचे पीठ देखील वापरले जाते.
- पिंडदान: पूर्वजांचे स्मरण करत आणि मंत्रांचा जप करत पिंडदान करा.
- तर्पण: पिंडदानानंतर, तर्पण विधी देखील करा.
- विसर्जन: पिंड दानानंतर पिंडाचे पवित्र नदी किंवा जलाशयात विसर्जन करा.
- ब्राह्मण भोजन: शक्य असल्यास, ब्राह्मणांना भोजन द्या आणि त्यांना कपडे किंवा दक्षिणा द्या.
दर्श अमावस्येचे महत्त्व
दर्श अमावस्या हा पितृ (पूर्वज) यांची पूजा आणि सन्मान करण्याचा एक महत्त्वाचा दिवस आहे. या दिवशी, पूर्वजांच्या आत्म्यांना शांती मिळावी आणि त्यांचे आशीर्वाद मिळावेत म्हणून श्राद्ध, तर्पण आणि पिंडदान असे विधी केले जातात. काही प्रदेशांमध्ये, या दिवशी भगवान चंद्राची पूजा देखील केली जाते कारण चंद्रदर्शनानंतर अमावस्या (अमावास्या रात्र) येते. चंद्र हा मन आणि भावनांचा कारक मानला जातो, म्हणून त्याची पूजा केल्याने मानसिक शांती मिळते. जरी अमावस्या सामान्यतः शुभ कार्यांसाठी योग्य मानली जात नाही, तरी दर्श अमावस्या ही पूर्वजांच्या कार्यांसाठी आणि आध्यात्मिक साधनासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. या दिवशी दान करणे देखील खूप फलदायी मानले जाते. गरीब आणि गरजूंना अन्न, कपडे किंवा इतर आवश्यक वस्तू दान केल्याने पुण्य प्राप्त होते.
