अखेर बिहारमध्येही खाते वाटप जाहीर! नितीश कुमारांकडे गृह, तेजस्वींकडे आरोग्य तर दलबदलूंना बक्षिसी; खाते वाटप एका क्लिकवर

पाटणाः बिहारमधील नितीश कुमार (Bihar CM Nitish Kumar) यांच्या नेतृत्त्वाखालील महाआघाडी सरकारच्या मंत्रिमंडळाचा मंगळवारी विस्तार झाला. नितीश सरकारमध्ये 31 नेत्यांनी मंत्रिपदाची शपथ घेतली. त्यामध्ये आरजेडीचाच जास्त प्रभाव दिसून आला. आरजेडीकडून एकूण 16 मंत्री (16 Minister) करण्यात आले असून त्यामध्ये यादव आणि मुस्लिम असे दलित समीकरण बनवण्यात आले आहे, तर नितीशकुमार यांनी भूमिहार ते मुस्लिम आणि मागास या सगळ्यांना सोबत घेऊन त्यांनी मंत्रिमंडळ बनवण्यात आले आहे.बिहारमधील नितीश कुमार यांच्या नेतृत्वाखालील महाआघाडी सरकारच्या मंत्रिमंडळाचा विस्तार मंगळवारी झाला. नितीश यांच्या नवीन मंत्रिमंडळात 31 नेत्यांना राज्यपाल फागू चौहान यांनी मंत्रिपदाची शपथ दिली. महाआघाडीच्या सरकारमध्ये आरजेडीचे 16, जेडीयूचे 11, काँग्रेसचे 2, तर दोन अपक्षांनी यावेळी शपथ घेतली. जेडीयूच्या कोट्यातून एका अपक्ष आमदाराला मंत्री करण्यात आले असून या मंत्रिपदामुळे नितीश कुमार यांच्या वाट्याला 12 मंत्रिपदं आली आहेत.

#BiharCabinetExpansion | Portfolios allocated – CM Nitish Kumar keeps Home Dept, Deputy CM Tejashwi Yadav gets Health Dept, Vijay Kumar Chaudhary gets Finance Dept. RJD leader Tej Pratap Yadav to be the Minister of Environment, Forest and Climate Change pic.twitter.com/UYpvzwzJgl

— ANI (@ANI) August 16, 2022

जेडीयू कोट्यातून 11 मंत्री

1. बिजेंद्र प्रसाद यादव

नितीश कुमार सराकरच्या काळात बिजेंद्र प्रसाद यादव पुन्हा एकदा जेडीयू कोट्यातून मंत्री झाले आहेत. यादव हे नितीश कुमार सरकारमधील एक मोठा चेहरा आहेत. बिहारच्या कोसी प्रदेशात राहणारे, जिथे यादव मतदार महत्त्वाची भूमिका बजावतात. त्या सुपौल मतदारसंघातून बिजेंद्र प्रसाद यादव सलग आठव्यांदा विजयी झाले आहेत.

2. अशोक चौधरी

जेडीयू कोट्यातून अशोक चौधरी यांनाही पुन्हा एकदा नितीश कुमार यांनी त्यांच्या मंत्रिमंडळात स्थान दिले आहे. ते दलित राजकारणाच्या जेडीयूच्या सूत्रात बसणारे आहेत. मात्र, अशोक चौधरी हे अशोक चौधरी यांनी मार्च 2018 मध्ये काँग्रेसला अलविदा करुन ते जेडीयूमध्ये दाखल झाले होते. त्यामुळे सध्या तरी ते नितीश कुमार यांच्या जवळचे आणि विश्वासू मानले जातात.

3. विजय चौधरी

नितीश यांनी भूमिहार समाजातील जेडीयू कोट्यातील विजय चौधरी यांचा मंत्रिमंडळात समावेश केला आहे. बिहारच्या राजकारणात भूमिहार हे फार महत्वाचे मानले जातात. नितीश यांच्या नेतृत्वाखालील मागील महागठबंधन सरकारमध्ये विजय चौधरी विधानसभेचे अध्यक्ष होते, परंतु 2020 मध्ये त्यांना कॅबिनेट मंत्री करण्यात आले आणि ते पुन्हा मंत्री झाले. ते सराई रंजन मतदारसंघाचे आमदार आहेत.

4. लेसी सिंग

लेसी सिंह याआधीही जेडीयू कोट्यातून मंत्री झाल्या आहेत. नितीश यांच्या नेतृत्वाखालील एनडीए सरकारमध्ये त्या अन्न-ग्राहक मंत्रीपद सांभाळत होत्या. नितीश कुमार यांच्यासोबत लेसी सिंह समता पक्षाबरोबर संबंधित आहेत. त्या सीमांचलमधून आल्या असून धमदहा विधानसभा मतदारसंघातील आमदार आहे. 2014 मध्ये त्या आपत्ती व्यवस्थापन आणि समाज कल्याण मंत्री झाल्या होत्या. लेसी सिंह यांचा जन्म 5 जानेवारी 1974 रोजी सरसी, पूर्णिया येथे झाला आहे.

5. शीला मंडल

शीला मंडल यांना जेडीयू कोट्यातून मंत्री करण्यात आले असून बिहारमध्ये शीला मंडल ही नितीश यांची व्होट बँक मानल्या जातात. त्या मागास समाजातील धनुक जातीतील असून मिथिलांचलमधील फुलपारस येथील जेडीयूच्या त्या आमदार आहेत. मात्र, त्या पहिल्यांदाच आमदार झाल्या आणि त्यांचा मंत्रिमंडळात समावेश झाला आहेत. एनडीएच्या काळातही त्या मंत्रीपदावर होत्या.

6. श्रावण कुमार

श्रवण कुमारही पुन्हा जेडीयू कोट्यातून मंत्री झाले आहेत. ते नितीश कुमार यांच्या कुर्मी जातीतील आहेत. मुख्यमंत्र्यांच्या गृहजिल्ह्यातील नालंदा येथील असून श्रवण कुमार सातव्यांदा आमदार झाले आहेत. नालंदा विधानसभेचे 1995 पासून सातत्याने प्रतिनिधित्व करत आहेत आणि जेडीयूच्या राजकीय समीकरणाच्या दृष्टीने ते अगदी योग्य मानले जाते. समता पक्षाच्या काळापासून नितीश यांच्यासोबत असून हेही नितीश कुमार यांचे खास आहेत.

7. सुनील कुमार

सुनील कुमार जेडीयू कोट्यातून मंत्री झाले आहेत. सुनील कुमार गोपालगंज जिल्ह्यातील भोर मतदारसंघातून निवडून आले आहेत. सुनीलकुमार यांना संधी देऊन दलित व्होट बँकेला जवळ ठेवण्याचे काम नितीशकुमार यांनी केले आहे. सुनील कुमार हे बिहार पोलीस खात्यातून उच्च पदावरुन निवृत्त झाले आहेत. आणि ते निवृत्तीनंतर त्यांनी 2020 पासून जेडीयूसोबत काम करायला सुरुवात केली, त्यानंतर ते एनडीए सरकारमध्ये मंत्री होते आता त्यांना दुसऱ्यांदा संधी देण्यात आली आहे.

8. मदन साहनी

मदन साहनी पुन्हा एकदा जेडीयू कोट्यातून मंत्री झाले आहेत. 2020 मध्ये स्थापन झालेल्या एनडीए सरकारमध्ये ते समाजकल्याण मंत्री म्हणून जबाबदारी सांभाळत होते. मदन साहनी दरभंगा जिल्ह्यातील बहादूरपूर विधानसभा मतदारसंघातून विजयी होऊन आमदार झाले आहेत. जेडीयूची मजबूत व्होटबँक मानल्या जाणाऱ्या मागास समाजाचे ते प्रतिनिधित्व करतात त्यामुळे त्यांना नितीश कुमार यांच्याजवळचेच त्यांना मानले जाते.

9. संजय कुमार झा

नितीश कुमार यांचे उजवे हात मानले जाणारे संजय कुमार झा पुन्हा एकदा मंत्री झाले आहेत. मिथिलांचल येथील असून ब्राह्मण समाजातील आहे. संजय झा एनडीए सरकारमध्ये जलसंपदा, माहिती आणि जनसंपर्क सहकार मंत्री होते. नितीशकुमार यांच्या निकटवर्तीय नेत्यांमध्ये त्यांची गणना केली जाते.

10. मोहम्मद. जामा खान

जामा खान पुन्हा एकदा जेडीयूतून मंत्री झाले असून जामा खान 2020 मध्ये कैमूर जिल्ह्यातील चैनपूर विधानसभा मतदारसंघातून बसपाच्या तिकिटावर आमदार म्हणून निवडून आले होते, परंतु नंतर ते जेडीयूमध्ये झाले. त्यानंतरच जामा खान यांना अल्पसंख्याक मंत्री करण्यात आले होते. बिहारच्या भोजपूर भागातून आलेला आणि जेडीयूमधील एकमेव मुस्लिम चेहरा म्हणून त्यांची ओळख आहे.

11. जयंत राज

जयंत राज कुशवाह हेही जेडीयूतूनच मंत्री झाले असून ते बांका प्रदेशातून आले आहेत. ANIDA सरकारच्या काळात ते मंत्रिमंडळातील सर्वात तरुण चेहऱ्यांपैकी एक होते. त्यांचे वय अवघे 36 वर्षे आहे. त्यांचे वडील जनार्दन मांझी अमरपूरमधून दोनदा तर बेल्हारमधून एकदा आमदार होते. यावेळी त्यांच्या जागी त्यांचे पुत्र जयंत राज यांना अमरपूरचे तिकीट देण्यात आले असून तिथून ते विजयी झाले होते. ते कुशवाह समाजातील आहे.

RJD कोट्यातून 16 मंत्री

1. तेज प्रताप यादव

लालू प्रसाद यादव यांचे ज्येष्ठ पुत्र तेज प्रताप यादव यांनी पुन्हा एकदा कॅबिनेट मंत्रीपदाची शपथ घेतली आहे. तेज प्रताप दुसऱ्यांदा आमदार झाले असून महुआ मतदारसंघातून ते पहिल्यांदाच आमदार झाले आहेत. यावेळी ते हसनपूर भागाचे प्रतिनिधित्व करत असून 2015 मध्ये स्थापन झालेल्या महाआघाडी सरकारमध्ये ते आरोग्यमंत्री होते.

2. आलोक मेहता

आलोक मेहता यांना आरजेडी कोट्यातून मंत्री करण्यात आले आहे. लालू प्रसाद यांच्या कुटुंबातील अत्यंत जवळचे नेते म्हणून यांना ओळखले जाते. आलोक मेहता यांची गणना आरजेडीमधील अशा नेत्यांमध्ये केली जाते जे आपल्या साधेपणाने आणि समजूतदारपणामुळे आरजेडीसारख्या पक्षात निर्दोष प्रतिमेचा चेहरा म्हणून त्यांना ओळखले जाते. ते कोरी समाजातून आले आहेत.

3. सुरेंद्र यादव

आरजेडी कोट्यातून मंत्री झालेले सुरेंद्र यादव यांना मंत्री करण्यात आले आहे. बेलागंज विधानसभा मतदारसंघाचे 7 वेळा आमदार आणि लोकसभा खासदार राहिलेले सुरेंद्र प्रसाद यादव दक्षिण बिहारमधून निवडून आले आहेत. सुरेंद्र प्रसाद यादव हे आरजेडीचे अध्यक्ष लालू प्रसाद यादव आणि त्यांचा मुलगा तेजस्वी यांच्या जवळचे मानले जातात. ते जेहानाबाद मतदारसंघातून खासदार राहिले असून एक तगडा नेता म्हणूनही त्यांच्याकडे बघितले जाते. ते संसदेत असताना महिला आरक्षण विधेयक लोकसभेत फाडले गेले होते.

4. रामानंद यादव

रामानंद यादव हे लालू प्रसाद यादव यांच्या कुटुंबाच्या जवळचे आणि पक्षाचे दिग्गज नेते मानले जातात. बिहारच्या फतुहा विधानसभा मतदारसंघातून तिसऱ्यांदा आमदार झाले. आरजेडीची कोअर व्होट बँक यादव समाजाची आहे.

5. समीर महासेठ

समीर कुमार महासेठ राजद कोट्यातून मंत्री झाले आहेत. मिथलांचलच्या मधुबनी विधानसभा मतदारसंघातून विजयी होऊन ते आमदार झाले आहेत. विद्यार्थीदशेपासूनच म्हणजे 1977 पासून ते राजकारणात आहेत, 2003 ते 2009 पर्यंत ते एमएलसी होते. मागासलेल्या समाजातील सुदी समाजातून ते निवडून आले आहेत.

6. चंद्रशेखर यादव

चंद्रशेखर यादव आरजेडी कोट्यातून मंत्री झाले असून लालू कुटुंबाच्या जवळचे मानले जाणारे चंद्रशेखर आहेत. जे यादव समाजातून येतात, आरजेडीची कोअर व्होट बँक असून त्यांचा मंत्रिमंडळात समावेश करण्यात आला आहे.

7. इस्रायल मन्सूरी

इस्रायल मन्सूरी हे आरजेडी कोट्यातून मंत्री झाले आहेत. बिहारमध्ये प्रथमच धुनिया समाजातून मंत्री आणि आमदार झाले आहे. ते मुझफ्फरपूरच्या कांती विधानसभेचे आमदार आहेत. ते इस्रायल मुस्लिम समाजातील अत्यंत मागासलेल्या धुनिया जातीतून आले असून ते स्वातंत्र्यानंतर बिहारमध्ये पहिल्यांदाच मन्सूरी समाजाचा कोणताही नेता नसल्यापासून ते विधानसभेत आहे. तेजस्वी यादव यांच्या सामाजिक दूरदृष्टीकोनातील शेवटच्या ओळीपर्यंतचा हा विस्तार मानला जातो.

बिहारमध्ये एकूण 16 टक्के मुस्लिम लोकसंख्या आहे, तर ज्यामध्ये मन्सूरी समुदाय सुमारे साडेतीन टक्के आहे. मुस्लिमांमध्ये सामाजिक, आर्थिक आणि शैक्षणिकदृष्ट्या हा बंधुभाव खूपच वंचित राहिला असून या स्थितीत राजदने त्यांना तिकीट देऊन मोठा राजकीय संदेश देण्याचा प्रयत्न केला आहे.

8. कुमार सर्वजीत

कुमार सर्वजीत यांनाही आरजेडी कोट्यातून मंत्री करण्यात आले आहे. बोधगया विधानसभा मतदारसंघातून ते तिसऱ्यांदा आमदार झाले आहेत. राजदचा दलित चेहरा म्हणून त्यांची ओळख आहे. ते दक्षिण बिहारमधून आले असून दलित समीकरण पाहता त्यांनी संधी दिली आहे. सर्वजीतचे वडील मगधमधून खासदार होते. 2005 च्या विधानसभा निवडणुकीत गया जिल्ह्यातील इमामगंज राखीव विधानसभा मतदारसंघातून एलजेपीच्या तिकिटावर ते निवडणूक लढवत असताना राजेश कुमार यांची निवडणूक सभेतून परतत असताना हत्या करण्यात आली होती, त्यानंतर कुमार सर्वजीत यांनी राजकारणात प्रवेश केला होता. बोधगयाचे राजदचे आमदार कुमार सर्वजीत यांच्यासह त्यांचे वडील माजी खासदार स्व. राजेश कुमार यांचा राजकीय वारसा पुढे नेत मगध दलितांना तसेच सर्व जातीतील तरुणांना आकर्षित करण्याचा प्रयत्न करत आहे.

9. अनिता देवी

अनिता देवी या आरजेडी कोट्यातून मंत्री झाल्या आहेत. तेजस्वी यादव यांच्या जवळची मानली जाते आणि ती मागास समाजातील आहे. रोहतास जिल्ह्यातील नोखा विधानसभा मतदारसंघाच्या महागठबंधनाच्या आरजेडीचे नेतृत्व करणाऱ्या अनिता देवी आमदार झाल्या, आज बिहार सरकारच्या मंत्रिमंडळात पर्यटन मंत्री आहेत. राजकारणात येण्यापूर्वी त्या शिक्षिका होत्या. माजी मंत्री दिवंगत जंगी चौधरी यांच्या सून माजी मंत्री आनंद मोहन यांच्या पत्नी आहेत.

10. ललित यादव

ललित यादव यांना आरजेडी कोट्यातून मंत्री करण्यात आले आहे. मिथलांचलच्या दरभंगा ग्रामीण मतदारसंघातून ते आमदार आहेत. मिथिलाचे राजकीय समीकरण पाहता तेजस्वी यादव यांनी त्यांना मंत्रिमंडळात स्थान दिले आहे. आरजेडीची कोअर व्होट बँक यादव समाजाची आहे.

11. सुधाकर सिंग

सुधाकर सिंह हे आरजेडी कोट्यातून मंत्री झाले आहेत. जगदानंद सिंह यांचे पुत्र सुधाकर सिंह हे राजदचे प्रदेशाध्यक्ष आहेत. 2020 मध्ये रामगड मतदारसंघातून आरजेडीचा आमदार झाला आहे. बिहारचे राजकीय समीकरण पाहता राजपूत चेहरा म्हणून राजदने त्यांचा मंत्रिमंडळात समावेश केला आहे.

12. जितेंद्र राय

जितेंद्र कुमार राय यांना आरजेडी कोट्यातून मंत्री करण्यात आले असून जितेंद्र कुमार राय सारण जिल्ह्यातील मरहौरा विधानसभा मतदारसंघातून तिसऱ्यांदा आमदार झाले आहेत. त्यांचे वडील यदुवंशी राय हेही याच जागेवरून दोनदा आमदार झाले आहेत. ते यादव समाजातून आलेले असून ते अनुभवी नेते म्हणून त्यांना मानले जातात. भोजपुरी पट्ट्यातून ते येतात.

13. कार्तिक सिंग

एमएलसी कार्तिक सिंह यांना आरजेडी कोट्यातून मंत्री करण्यात आले आहे. अनंत सिंह यांच्या जवळचा मानला जाणारा कार्तिक त्याच्या समर्थकांमध्ये ‘कार्तिक मास्टर’ या नावाने प्रसिद्ध आहे. 2005 च्या बिहार विधानसभा निवडणुकीनंतर कार्तिक मास्टर आणि अनंत सिंग यांची मैत्री फुलली. यानंतर अनंत सिंह यांचे महत्त्वाचे निवडणूक रणनीतीकार म्हणून कार्तिक मास्तर यांची ओळख झाली. भूमिहार मतांचे समीकरण लक्षात घेऊन राजदने कार्तिक सिंह यांना मंत्रिमंडळात स्थान दिले आहे.

14. शाहनवाज आलम

शाहनवाज आलम यांना आरजेडी कोट्यातून मंत्री करण्यात आले आहे. शाहनवाज दुसऱ्यांदा आमदार आहेत आणि 2020 मध्ये AIMIM च्या तिकिटावर आमदार झाले होते पण नंतर ते आरजेडीमध्ये सामील झाले. सीमांचलमधून आपल्या राजकारणाला त्यांनी सुरुवात केली होती, अररिया जिल्ह्यातील जोकीहाट प्रदेशाचे प्रतिनिधीत्व करत आहे. माजी खासदार तस्लिमुद्दीन यांचा धाकटा मुलगा शाहनवाज आलम असून भावाचा पराभव करून आमदार झाले आहेत.

15. सुरेंद्र कुमार

सुरेंद्र राम यांना आरजेडी कोट्यातून मंत्री करण्यात आले आहे. सारणच्या गारखा मतदारसंघातून आरजेडीचे आमदार. आरजेडीच्या दलित राजकारणात सुरेंद्र राम यांचा मंत्रिमंडळात समावेश करण्यात आला आहे.

16. शमीम अहमद

शमीम अहमद हे आरजेडी कोट्यातून मंत्री झाले आहेत. पूर्व चंपारणच्या नरकटिया मतदारसंघातून ते दुसऱ्यांदा आमदार झाले आहेत. शमीम हा व्यवसायाने डॉक्टर असून ते 2010 मध्ये त्यांनी पहिली निवडणूक लढवली होती, मात्र त्यांचा पराभव झाला होता. त्याचे वडीलही डॉक्टर आहेत. डॉ. शमीम अहमद यांचा जन्म 6 जानेवारी 1972 रोजी एका प्रसिद्ध गावात खैरवा दर्ग्यात झाला असून ते आरजेडीच्या मुस्लिम राजकारणासाठी त्यांना महत्व दिलं जाते.

काँग्रेसच्या कोट्यातून दोन मंत्री करण्यात आले

1. मुरारी लाल गौतम

मुरारीलाल गौतम काँग्रेसच्या कोट्यातून मंत्री झाले असून ते सासाराम जिल्ह्यातील चेनारी विधानसभा मतदारसंघाचे आमदार आहेत. बिहारमध्ये काँग्रेसच्या दलित राजकारणाच्या रूपाने त्यांची कोअर व्होट बँक मजबूत असावी म्हणून त्यांना मंत्रिमंडळात स्थान देण्यात आले आहे.

2.अफाक आलम

काँग्रेसकडून अफाक आलम यांनाही मंत्रीपद देण्यात आले आहे. ते चार वेळा आमदार राहिले आहेत. ते 2005 पासून काँग्रेसच्या तिकिटावर निवडणूक जिंकत असून विधानसभेतील काँग्रेसचे उपनेते आहेत. काँग्रेसमध्ये मुस्लिम चेहरा म्हणून त्यांना मंत्रिमंडळात स्थान देण्यात आले आहे.

मांजी यांच्या पक्षाला मंत्रिपद मिळाले

जीतन राम मांझी यांच्या हिंदुस्थान अवाम मोर्चातील त्यांचा मुलगा संतोष सुमन यांचा मंत्रिमंडळात समावेश करण्यात आला आहे. ते महादलित समाजातील असून विधान परिषदेचे सदस्य आहेत. एनडीए सरकारच्या काळात ते मंत्रीही होते.

स्वतंत्र कोट्यातून मंत्री

1. सुमित सिंग

अपक्ष आमदार सुमित सिंह यांनाही नितीश कुमारांच्या मंत्रिमंडळात स्थान देण्यात आले आहे. त्यांना जेडीयू कोट्यातून मंत्री करण्यात आले असून याआधीही ते एनडीए सरकारच्या काळात विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्री होते. सुमित सिंग हे बिहारचे माजी कृषी मंत्री नरेंद्र सिंग यांचे पुत्र असून त्यांचे आजोबा श्री कृष्णानंद सिंग हे चकईमधून दोनदा आमदार झाले होते. सुमित सिंग हे जमुई जिल्ह्यातील चकिया मतदारसंघातून अपक्ष आमदार म्हणून निवडून आले आहेत. त्यांच्यावर वैयक्तिक आणि कौटुंबिक संकटं असतानाही ते त्यांना न जुमानता निवडणुकीत जिंकून आले आहेत. त्यांचे भाऊ अभय हेही आमदार होते त्यांनी 2010 मध्ये कौटुंबिक वादातून त्याने पत्नी व मुलीची हत्या करून आत्महत्या केली होती.