AQI

Sign In

Subscribe Whatsapp Channel

LATEST NEWS महाराष्ट्र मुंबई पुणे क्रीडा सिनेमा Reels Videos फोटो गॅलरी राजकारण क्राईम राष्ट्रीय आंतरराष्ट्रीय बिझनेस हेल्थ लाईफस्टाईल राशीभविष्य अध्यात्म वेब स्टोरीज Topics

एका वर्षात 12 महिनेच का असतात? कोणत्या राजाच्या निर्णयाने बदललं जगाचं कॅलेंडर; वाचून तुम्हीही व्हाल थक्क!

वर्षात १२ महिनेच का असतात आणि फेब्रुवारीमध्ये २८ दिवस का? जाणून घ्या १० महिन्यांच्या जुन्या रोमन कॅलेंडरचा रंजक इतिहास आणि यामागचे खगोलीय कारण.

Namrata Patil | Updated on: Dec 28, 2025 | 3:30 PM

नवीन वर्ष आता अवघ्या काही दिवसांवर येऊन ठेपले आहे. वर्षाचा पहिला महिना जानेवारी आणि शेवटचा महिना डिसेंबर हे गणित आता आपल्या सर्वांच्याच अंगवळणी पडले आहे. — नवीन वर्ष आता अवघ्या काही दिवसांवर येऊन ठेपले आहे. वर्षाचा पहिला महिना जानेवारी आणि शेवटचा महिना डिसेंबर हे गणित आता आपल्या सर्वांच्याच अंगवळणी पडले आहे.
1 / 8

पण तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की, मानवी इतिहासात सुरुवातीला वर्षात १२ महिने नव्हते, तर फक्त १० महिने होते. मग हे बदल कसे झाले आणि फेब्रुवारीमध्येच कमी दिवस का असतात? यामागचे रंजक शास्त्र आणि इतिहास समजून घेऊया. — पण तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की, मानवी इतिहासात सुरुवातीला वर्षात १२ महिने नव्हते, तर फक्त १० महिने होते. मग हे बदल कसे झाले आणि फेब्रुवारीमध्येच कमी दिवस का असतात? यामागचे रंजक शास्त्र आणि इतिहास समजून घेऊया.
2 / 8

प्राचीन रोमन कॅलेंडरमध्ये सुरुवातीला मार्च ते डिसेंबर असे केवळ १० महिने असायचे. यामुळे ऋतू आणि कापणीच्या वेळेचे गणित चुकू लागले. साधारण ६९० ईसापूर्व काळात रोमन राजा नुमा पोम्पिलियस याने कॅलेंडरमध्ये सुधारणा करण्याचे ठरवले. — प्राचीन रोमन कॅलेंडरमध्ये सुरुवातीला मार्च ते डिसेंबर असे केवळ १० महिने असायचे. यामुळे ऋतू आणि कापणीच्या वेळेचे गणित चुकू लागले. साधारण ६९० ईसापूर्व काळात रोमन राजा नुमा पोम्पिलियस याने कॅलेंडरमध्ये सुधारणा करण्याचे ठरवले.
3 / 8

त्याने वर्षातील ३६५ दिवसांचे योग्य नियोजन करण्यासाठी जानेवारी आणि फेब्रुवारी हे दोन नवीन महिने जोडले. सौर वर्षाचे ३६५ दिवस पूर्ण करण्यासाठी कॅलेंडरमध्ये फेरबदल करण्यात आले. — त्याने वर्षातील ३६५ दिवसांचे योग्य नियोजन करण्यासाठी जानेवारी आणि फेब्रुवारी हे दोन नवीन महिने जोडले. सौर वर्षाचे ३६५ दिवस पूर्ण करण्यासाठी कॅलेंडरमध्ये फेरबदल करण्यात आले.
4 / 8

जानेवारीला वर्षाचा पहिला महिना मानले गेले, तर फेब्रुवारी हा महिना सर्वात शेवटी जोडला गेला होता. उरलेले दिवस फेब्रुवारीच्या वाट्याला आल्यामुळे या महिन्यात २८ किंवा २९ दिवस असतात. — जानेवारीला वर्षाचा पहिला महिना मानले गेले, तर फेब्रुवारी हा महिना सर्वात शेवटी जोडला गेला होता. उरलेले दिवस फेब्रुवारीच्या वाट्याला आल्यामुळे या महिन्यात २८ किंवा २९ दिवस असतात.
5 / 8

वर्षात १२ महिने असण्यामागे मुख्य कारण म्हणजे चंद्र चक्र (Lunar Cycle). चंद्राला स्वतःच्या सर्व कला पूर्ण करण्यासाठी (पौर्णिमेपासून अमावास्येपर्यंत) सुमारे २९.५ दिवस लागतात. पृथ्वी जेव्हा सूर्याभोवती आपली एक प्रदक्षिणा पूर्ण करते. तोपर्यंत चंद्राची साधारण १२ चक्रे पूर्ण झालेली असतात. — वर्षात १२ महिने असण्यामागे मुख्य कारण म्हणजे चंद्र चक्र (Lunar Cycle). चंद्राला स्वतःच्या सर्व कला पूर्ण करण्यासाठी (पौर्णिमेपासून अमावास्येपर्यंत) सुमारे २९.५ दिवस लागतात. पृथ्वी जेव्हा सूर्याभोवती आपली एक प्रदक्षिणा पूर्ण करते. तोपर्यंत चंद्राची साधारण १२ चक्रे पूर्ण झालेली असतात.
6 / 8

याच खगोलीय घटनेचा आधार घेऊन सुमेरियन आणि बॅबिलोनियन संस्कृतींनी १२ महिन्यांचे कॅलेंडर तयार केले. १२ ही संख्या गणितीदृष्ट्या अत्यंत सोयीस्कर मानली जाते. १२ या संख्येला २, ३, ४ आणि ६ ने सहज भाग जातो. — याच खगोलीय घटनेचा आधार घेऊन सुमेरियन आणि बॅबिलोनियन संस्कृतींनी १२ महिन्यांचे कॅलेंडर तयार केले. १२ ही संख्या गणितीदृष्ट्या अत्यंत सोयीस्कर मानली जाते. १२ या संख्येला २, ३, ४ आणि ६ ने सहज भाग जातो.
7 / 8

यामुळे वर्षाचे तिमाही (Quarterly) किंवा सहामाही भागात विभाजन करणे प्रशासकीय आणि व्यावसायिक कामांसाठी सोपे झाले. थोडक्यात सांगायचे तर, पृथ्वीला सूर्याभोवती फिरण्यास लागणारा वेळ (३६५ दिवस) आणि चंद्राच्या हालचाली यांचा मेळ घालण्यासाठी १२ महिन्यांची ही पद्धत जगभरात स्वीकारली गेली. — यामुळे वर्षाचे तिमाही (Quarterly) किंवा सहामाही भागात विभाजन करणे प्रशासकीय आणि व्यावसायिक कामांसाठी सोपे झाले. थोडक्यात सांगायचे तर, पृथ्वीला सूर्याभोवती फिरण्यास लागणारा वेळ (३६५ दिवस) आणि चंद्राच्या हालचाली यांचा मेळ घालण्यासाठी १२ महिन्यांची ही पद्धत जगभरात स्वीकारली गेली.
8 / 8

Related Photo Gallery

थरकाप उडवणारे सिनेमे, यांच्यासमोर द कॉन्जुरिंगही फिका! नक्की पाहा.

बिअरची बॉटल, नट बोल्ट अन्... बिबट्या पळवण्यासाठी शोधला जालीम उपाय.

पूर्व पत्नीच्या पार्टीत गर्लफ्रेंडसोबत हृतिकचा रोमँटिक अंदाज.

केस गळतीने त्रस्त आहात? किचनमधील हा पदार्थ केसांना लावा आणि मिळवा.

मधुमेहींनी आहारात करा बदल, ही चूक टाळाच, आरोग्यासह...

'बिग बॉस मराठी' फेम अभिनेत्याचं थाटामाटात लग्न; पहा खास फोटो.

बिकिनी घालून रस्त्यावर फिराल तर...इथं पर्यटकांसाठी आहेत अजब नियम!.

भारतातील अशी ठिकाणे जिथे जाण्यासाठी भारतीयांनाही घ्यावी लागते परवानगी.

333 रुपयांची भन्नाट गुंतवणूक योजना, शंभर टक्के 1700000 रुपये मिळणार!.

हॅरी ब्रुकने गिलख्रिस्टचा विक्रम मोडला, असा गाठला 3 हजार धावांचा पल्ला.

Visual Stories View more

Fatty Liver ची समस्या असेल तर काय खाऊ नये ?

रक्तवाढीसाठी व्हिटामिन सी आणि आयर्नने भरपूर 5 पदार्थ पाहा

WTC मध्ये सर्वाधिक सामने जिंकणारे संघ, टीम इंडिया कितव्या स्थानी?

ऐश्वर्या रायच्या आधी सलमान या अभिनेत्रीसाठी होता वेडा; ब्रेकअपनंतर 5 जणींना केलं डेट

हिवाळ्यात रिकाम्या पोटी चहा प्यायल्याने काय होते?

आरा बाप.. मरतो का काय मी..; रिंकू राजगुरूच्या फोटोंवर कमेंट्सचा वर्षाव

Most Read Stories

मुंबई महापालिकेसाठी काँग्रेस-वंचितची युती फायनल, जागावाटपाची यादी.

एका वर्षात 12 महिनेच का असतात? कोणत्या राजाच्या निर्णयाने बदललं जगाचं.

केवळ 18 रुपयांमध्ये बिअर, या देशात पाण्यापेक्षा स्वस्तात मिळतेय दारू.

मनसेचे उमेदवार अर्ज कधी भरणार? बड्या नेत्याने थेट तारीखच सांगितली.

Latest Articles View more

एका वर्षात 12 महिनेच का असतात? कोणत्या राजाच्या निर्णयाने बदललं जगाचं.

केवळ 18 रुपयांमध्ये बिअर, या देशात पाण्यापेक्षा स्वस्तात मिळतेय दारू.

मनसेचे उमेदवार अर्ज कधी भरणार? बड्या नेत्याने थेट तारीखच सांगितली.

युत्या होतात तुटतात; मुंबई कुणी हिसकावू शकले नाही - उद्धव ठाकरे.

जग पुन्हा एकदा एका मोठ्या युद्धाच्या उंबरठ्यावर? मोठी बातमी.

व्हिडीओ View more

युत्या होतात तुटतात; मुंबई कुणी हिसकावू शकले नाही - उद्धव ठाकरे.

आमचं स्वप्न पूर्ण होणार! शिरसाटांनी व्यक्त केला विश्वास.

वंचित बहुजन आघाडी आणि काँग्रेसमध्ये 62 जागांवर शिक्कामोर्तब!.

काका पुतण्या एकाच मंचावर! शरद पवार-अजित पवारांमध्ये चर्चा.

अदानींच्या हस्ते शरद पवार AI सेंटरचे उद्घाटन!.

मुंबईत फक्त ठाकरे ब्रँडच चालेल! अविनाश जाधव यांनी व्यक्त केला विश्वास.

आम्ही काँग्रेसला हव्या त्या जागा...; जागावाटपावर राऊतांचा खुलासा.

गौतम अदानी आणि पवार एकाच मंचावर; संजय राऊतांची मोठी प्रतिक्रिया.

गुंड बंडू आंदेकरला तिकीट दिलं तर....; कोमकरच्या आईने दिला टोकाचा इशारा.

अजितदादांचा भल्या पहाटे दौरा अन् त्यात घडलं असं काही की....

मेन्यू

रिल्स

व्हिडीओ

फोटोगॅलरी